4'33" Ο ήχος της σιωπής

"Σε διάλεξη του το 1957 για την πειραματική μουσική ο John Cage, συνθέτης (1912-1992), περίγραφε τη μουσική ως ‘ένα παιχνίδι χωρίς σκοπό… μία επιβεβαίωση της ζωής-δεν είναι μία προσπάθεια να αντληθεί τάξη από το χάος, ούτε πρόταση βελτίωσης στη δημιουργία, αλλά απλά ένας τρόπος του να ξυπνάμε στην ίδια τη ζωή που ζούμε [John Cage, 79, a minimalist enchanted with sound dies, New York times, August 13, 1992]. Το 1952 είχε συνθέσει (!) ένα έργο σε τρία μέρη το οποίο ονόμασε 4’33’’. Η πρώτη εκτέλεση έγινε από τον David Tudor, στις 29 Αυγούστου 1952, στο Woodstock της Νέας Υόρκης στα πλαίσια ρεσιτάλ σύγχρονης μουσικής για πιάνο. Ήταν ένα έργο για ένα ερμηνευτή, ένα πιάνο και ένα ρολόι! Το έργο ξεκινούσε με τον ερμηνευτή να κάθεται στο πιάνο και να κατεβάζει το καπάκι των πλήκτρων (πρώτο μέρος διάρκεια 30’’), ακολουθούσαν (στο δεύτερο μέρος) 2 λεπτά και 23 δευτερόλεπτα σιωπής, στο τέλος των οποίων ο ερμηνευτής ανεβάζει και κατεβάζει διαδοχικά το καπάκι των πλήκτρων και το έργο τελείωνε με το ανέβασμα του καπακιού των πλήκτρων (τρίτο μέρος διάρκειας 1 λεπτού και 40 δευτερολέπτων).



"Για το συγκεκριμένο κομμάτι" -γράφει ο pan- "έχουν γίνει άπειρες συζητήσεις αλλά οι πιο πολλοί άνθρωποι δεν κατανοούν ότι το κομμάτι αυτό δεν στοχεύει στο να μην ακούσεις τίποτα, αλλά να ακούσεις τους υπόλοιπους ήχους κατα την διάρκεια της "ησυχίας". Ακόμα και για τους πλέον δύσπιστους σε αυτούς τους πειραματισμούς μπορεί κανείς να πει ότι για ένα κομμάτι στο οποίο δεν ακούγεται τίποτα έχουν χυθεί τόνοι μελανιού. Δεν δείχνει αυτό κάτι; Εάν αυτό δεν είναι πραγματικός πειραματισμός και εξερεύνηση του τυχαίου και το πως επηρεάζει την συμπεριφορά μας δεν ξέρω τι είναι. Εξάλλου όπως όλοι οι μεγάλοι επιστήμονες και καλλιτέχνες γνωρίζουν το τυχαίο δεν είναι ποτέ κάτι που συμβαίνει χωρίς λόγο, αλλά κάτι το οποίο μας δίνει την ευκαιρία να ψάξουμε τον λόγο για τον οποίο συνέβη".




Το 4'33" (τέσσερα λεπτά, τριάντα τρία δευτερόλεπτα) είναι ένα έργο από τρία μέρη, του avant-garde αμερικανού συνθέτη John Cage (1912–1992) που πειραματίστηκε κυρίως πάνω στο τυχαίο και στις πιο ασυνήθιστες μορφές ήχου και μουσικής.
Συντέθηκε το 1952 για οποιοδήποτε όργανο (ή συνδυασμό οργάνων), και ζητείται από τους μουσικούς να μην παίζουν τα όργανά τους κατά τη διάρκεια του έργου και σε όλα τα μέρη του (το πρώτο είναι τριάντα δευτερόλεπτα, το δεύτερο μέρος διαρκεί δύο λεπτά και είκοσι τρία δευτερόλεπτα, και το τρίτο είναι ένα λεπτό και σαράντα δευτερόλεπτα). Αν και συνήθως ονομάζεται ως "τέσσερα λεπτά και τριάντα τρία δευτερόλεπτα σιωπής", το κομμάτι αποτελείται πραγματικά από τους ήχους του περιβάλλοντος, που οι ακροατές ακούνε κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης. Με τα χρόνια, το 4'33" έγινε το πιο φημισμένο μουσικό έργο του Cage και η πιο αμφισβητούμενη σύνθεση.
Η ιδέα για μια τέτοια σύνθεση ήρθε γύρω στα 1947–48, και ενώ ο συνθέτης εργαζόταν πάνω στο "Σονάτες και Ιντερλούδια". Για τον Cage το 4'33" έγινε η επιτομή της ιδέας του ότι κάθε ήχος αποτελεί, ή μπορεί να αποτελέσει, μουσική. Ήταν επίσης μια αντανάκλαση πάνω του της επιρροής του Ζεν Βουδισμού, που ο Cage μελετούσε από τα σαράντα του. Σε μια συνέντευξη του 1982, και σε πολυάριθμες άλλες περιπτώσεις, ο Cage δήλωνε ότι το 4'33" ήταν, κατά την άποψή του, η σημαντικότερη εργασία του.

Πηγές: Wikipedia, YouTube, e-write, Constructing otherness