Χωρίς φειδώ στον χρόνο

O χρόνος είναι χρήμα, έχει αποφανθεί ο λαός. Και προφανώς ένα άλμα λογικής μάς οδηγεί στο συμπέρασμα πως όταν χάνεις χρόνο, χάνεις και χρήμα. Η νέα κυβέρνηση Παπανδρέου δείχνει να μην ορίζεται από την παραπάνω περιγραφείσα σχέση χρόνου και χρήματος. Δεν φείδεται χρόνου, ίσως γιατί θεωρεί πως έχει αρκετό στη διάθεσή της. Ως τώρα τον ξοδεύει αφειδώς σε διαδικασίες ενδιαφέρουσες μεν, αλλά για την ώρα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας. Σε κάθε περίπτωση πάντως χάνει χρήματα, σε καιρούς που δεν περισσεύουν σε κανέναν και σίγουρα λείπουν από τα πολύπαθα κρατικά ταμεία, τα οποία έχουν στην κυριολεξία στεγνώσει. Κατά πάσα βεβαιότητα η στάση της νέας κυβέρνησης μοιάζει ανορθολογική και αναντίστοιχη της σημερινής κατάστασης «εκτάκτου ανάγκης», όπως η ίδια την προσδιόρισε.

Σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους, όταν αντίστοιχες συνθήκες εκτάκτου ανάγκης βάρυναν νεοεκλεγμένες κυβερνήσεις, εντελώς διαφορετική ήταν η στάση και συμπεριφορά. Τον Οκτώβριο του 1993 ο Ανδρέας Παπανδρέου παρέλαβε από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη μια οικονομία παραλυμένη, με τεράστια ελλείμματα, «μαύρες τρύπες» παντού, την ανάπτυξη στο μηδέν και τη δραχμή εκτεθειμένη στις όποιες διαθέσεις των εγχώριων και διεθνών κερδοσκόπων. Η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων είχε καταντήσει αρρώστια, το κράτος παρέμενε εξαρτημένο από την περιβόητη τάξη των ομολογιούχων, από μια μεγάλη ομάδα μικρών και μεγάλων αποταμιευτών, οι οποίοι απολάμβαναν επιτόκια της τάξεως του 22%.

O Ανδρέας αποκάλεσε απαξιωτικά «ραντιέρηδες», τότε, εκείνο το ανομοιογενές πλήθος τοκιστών και σουλατσαδόρων, που ευτυχούσε δανείζοντας το άβουλο και εξασθενημένο κράτος. Ολα τα λεφτά κατευθύνονταν στο κράτος, ο δανεισμός του κράτους είχε εξελιχθεί στην πιο επικερδή δραστηριότητα της χώρας. Δεσμεύονταν σχεδόν όλοι οι χρηματοδοτικοί πόροι της χώρας για την κάλυψη των ελλειμμάτων, αφήνοντας όλες τις άλλες περιοχές ακάλυπτες και μεταδίδοντας ένα κύμα ραθυμίας και απραξίας στην οικονομία. Από τις πρώτες ημέρες ανάληψης των καθηκόντων της η νέα κυβέρνηση έθεσε στόχο να περιορίσει το κόστος δανεισμού και να αναζητήσει φθηνότερες, εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης. Ταυτόχρονα αποφόρτισε το χρηματοδοτικό πρόβλημα λαμβάνοντας από την πρώτη στιγμή μέτρα ενίσχυσης των εσόδων με αύξηση των φόρων κατανάλωσης, επιθετική πολιτική κατά του λαθρεμπορίου και της μη απόδοσης του ΦΠΑ. Συνόδευσε μάλιστα τα παραπάνω με γενναία ρύθμιση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων. Τα μέτρα, παρ΄ ότι δεν ήταν σπουδαία, αλλά ακριβώς επειδή ελήφθησαν αμέσως, δημιούργησαν κλίμα και απεδείχθησαν υπεραποδοτικά.

Oπως κατά καιρούς διηγείται ο Αλέκος Παπαδόπουλος, άσημος τότε υφυπουργός Οικονομικών εκ Θεσπρωτίας ορμώμενος, δεν περιμέναμε ούτε ώρα. «Μας πήρε μία εβδομάδα να οργανώσουμε το υπουργείο και άλλη μία να ελέγξουμε τα μεγάλα τελωνεία, να εντοπίσουμε τις πιο αποδοτικές εφορίες και ταυτόχρονα να ενημερωθούμε προκειμένου να χαράξουμε πολιτική και να λάβουμε τα πρώτα μέτρα». Η ταχύτητα αντίδρασης έσωσε τότε την παρτίδα και τα πράγματα, παρά την τραγικότητα των συνθηκών, ελέγχθηκαν απρόσμενα εύκολα.

Πολλοί θα σκεφθούν πως ήταν αλλιώς τότε και οι επιλογές ευκολότερες. Ισως έχουν δίκιο. Ωστόσο τα προβλήματα μοιάζουν και οι συνθήκες ταιριάζουν.

Με τη διαφορά ότι σε εκείνη τη συγκυρία δεν χάθηκε ούτε μέρα. Και ο χρόνος απεδείχθη όντως χρήμα.

ΤΟ ΒΗΜΑ, Αντώνης Καρακούσης