ΤΡΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ(Τα δύο πρώτα, από τα "Ποιήματα", εκδ. Διαγώνιος, Θεσ/νίκη, 1992)
Το τρίτο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κυριακάτικη Αυγή, 1/1/2005)
ΙΘΑΚΗ Δεν ξέρω αν έφυγα από συνέπεια
ή από ανάγκη να ξεφύγω τον εαυτό μου,
τη στενή και μικρόχαρη Ιθάκη
με τα χριστιανικά της σωματεία
και την ασφυχτική της ηθική.
Πάντως, δεν ήταν λύση, ήταν ημίμετρο.
Κι από τότε κυλιέμαι από δρόμο σε δρόμο
αποχτώντας πληγές κι εμπειρίες.
Οι φίλοι που αγάπησα έχουνε πια χαθεί
κι έμεινα μόνος τρέμοντας μήπως με δει κανένας
που κάποτε του μίλησα για ιδανικά…
Τώρα επιστρέφω με μιαν ύποπτη προσπάθεια
να φανώ άψογος, ακέραιος, επιστρέφω
κι είμαι, Θεέ μου, σαν τον άσωτο που αφήνει
την αλητεία, πικραμένος, και γυρνάει
στον πατέρα τον καλόκαρδο, να ζήσει
στους κόλπους του μιαν ασωτία ιδιωτική.
Τον Ποσειδώνα μέσα μου τον φέρνω,
που με κρατάει πάντα μακριά.
Μα κι αν ακόμα δυνηθώ να προσεγγίσω,
τάχα η Ιθάκη θα μου βρει τη λύση;
ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗΕσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας
κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά,
έναν ώμο ν' ακουμπάτε την πίκρα σας,
ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας,
κοκκινίσατε άραγε για την τόση ευτυχία σας,
έστω και μια φορά;
είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή
για τους απεγνωσμένους;
Η ΑΓΚΙΔΑΤο βράδυ που σκοτώσαν τον Λαμπράκη,
γυρνούσα από ένα ραντεβού.
"Τι έγινε;" ρώτησε κάποιος στο λεωφορείο.
Κανείς δεν ήξερε. Είδαμε χωροφύλακες
μα δε διακρίναμε τίποτε άλλο.
Πέρασαν τρία χρόνια. Ξανακύλησα
στην ίδια αδιαφορία για τα πολιτικά.
'Ομως το βράδυ εκείνο με ενοχλεί
σα μια ανεπαίσθητη αγκίδα που δε βγαίνει:
άλλοι να πέφτουν χτυπημένοι για ιδανικά,
άλλοι να οργιάζουν με τα τρίκυκλα,
κι εγώ ανέμελος να τρέχω σε τσαΐρια.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ SCHOOLIGANS......
«Περάστε... καθίστε...». Στο τραπεζάκι είχε ήδη βάλει δυο ποτήρια νερό και δύο πιατάκια γλυκό βύσσινο. Την πρώτη ερώτηση την έκανε εκείνος. «Τι περιοδικό βγάζετε;»
Να, δείτε το τελευταίο τεύχος. Έχουμε αφιέρωμα στο γκράφιτι. (το ξεφυλλίζει) Διάβασα πρόσφατα ένα πολύ ωραίο βιβλίο ενός Ανδριανάκη. Γράφει όχι μόνο για τα γκράφιτι, αλλά και για τα... πώς τα λένε... τα στένσιλς.
Ξέρετε τα στένσιλς; Πώς δεν τα ξέρω! Εδώ δίπλα σ' έναν τοίχο της γειτονιάς υπάρχει ένα θαυμάσιο στένσιλ. Δείχνει κάποιον που τον παίρνει τσιμπούκι. Κι εμείς το βλέπουμε κάθε πρωί -θέλουμε, δε θέλουμε! (γέλια) ...Αλλά είναι πολύ καλά σχεδιασμένο, καταπληκτικό!
......
Ήσασταν παιδί συνεσταλμένο; Ου, πάρα πολύ συνεσταλμένο. Αυτά τα παιδιά να φοβάσαι! Ξέρουν πιο πολλά από αυτά που δείχνει η φάτσα τους.
......
Είχατε επίγνωση και της ομοφυλοφιλίας σας; Ναι, βέβαια. Δεν τολμούσα φυσικά να το πω σε κανέναν. Ήταν «η επιθυμία που δεν τολμά να πει τ' όνομά της» -έτσι το λέγαν οι παλιοί. Το ένιωθα όμως, το ζούσα. Δεν είχα απλώς επίγνωση, αλλά επιμονή. Να επιμένω σ' αυτό το πράγμα, όταν ήταν κάτι σαν τον σατανά που τον αποτάσσονται όλοι οι άλλοι.
......
Γιατί πιστεύετε ότι προκαλούν τόσες αντιδράσεις τα γραπτά σας; Είναι οι άνθρωποι! Όπως λέει κι ο Καρυωτάκης «Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πονείς / μπορούνε με χίλιους τρόπους / Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής / όταν ακούσεις ανθρώπους»... Λοιπόν, άμα θέλουν να σου τρίψουν τη μούρη, υπάρχουν χίλιοι τρόποι. Η ηγεσία των κατηχητικών και η ηγεσία των μπάτσων ήταν δύο μόνο από τις ομάδες που τους ενοχλούσε η ύπαρξή μου. Υπάρχουν κι άλλοι. Πρώτα-πρώτα οι εθνικόφρονες... Εσείς δεν μπορείτε να φανταστείτε τι θα πει εθνικόφρονες.
Πώς δεν μπορούμε! Υπάρχει μια οργάνωση, η Χρυσή Αυγή. Την ξέρετε; Βέβαια την ξέρω. Πολύ καλά παιδάκια... Περί τις τριάντα φορές με έχουν βρίσει πατόκορφα.
Οι Χρυσαυγίτες; Βεβαίως! Φαρδιά-πλατιά με τις υπογραφές τους. Κι όχι ανώνυμα στελέχη, αλλά οι μεγάλοι. Τώρα είναι ένας Καρατζαφέρης, ο οποίος με έχει περιλούσει αρκετές φορές. Κι ούτε που τον ξέρω.
......
Γιατί σας βρίζουν; Για ό,τι θες.... Αυτό που εσείς ταπεινά είπατε «ομοφυλόφιλος», αυτοί το 'χουν κάνει παντιέρα που κραδαίνουν κάθε φορά. Και γι' αυτούς είμαι και κάτι ακόμα χειρότερο: Εβραιόφιλος (επειδή συμπαθώ τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι ήταν άνθρωποι φουκαράδες και κυνηγημένοι). Και βέβαια μου καταλογίζουν ότι έχω βρίσει τον Μεγαλέξανδρο σ' ένα διήγημά μου.
Δεν εκτιμάτε τον Μεγαλέξανδρο; Πώς! Όσο δε φαντάζεσαι! Αλλά τι; Επειδή τον εκτιμώ, σημαίνει ότι δεν μπορώ και να τον βρίσω; Επρόκειτο για έναν κυρίαρχο της οικουμένης και, όπως ξέρεις, όλοι αυτοί οι κυρίαρχοι δεν το κάνουν και με το σταυρό στο χέρι -σφάζουν και μερικά εκατομμύρια.
......
Πόσα ποιήματα έχετε γράψει; 320. Αλλά τα μισά απ' αυτά είναι δύο στίχοι το καθένα. Άντε τώρα εσύ να χτίσεις ποιητικό έργο με δύο στιχάκια!
Πόσα από τα 320 πιστεύετε ότι θα διασωθούν; Νομίζω όλα, διότι έχουν περάσει και καμιά τριανταριά σουρωτήρια. Το θέμα είναι ότι είμαι ολιγογράφος. Έχω πετάξει πάρα πολλά.
Όπως κι ο Καβάφης... Ο Καβάφης είχε πετάξει 180 ποιήματα, που ενώ αυτός τα θεωρούσε σαβούρες, ήρθαν οι φιλόλογοι -η μεγάλη μάστιγα της νεοελληνικής λογοτεχνίας- τα βρήκαν πολύ σπουδαία και τα πρόσθεσαν μαζί με τα καλά.
Εσείς θεωρείτε τον Καβάφη τον μεγαλύτερο Έλληνα ποιητή; Ε, τώρα μη λέμε κοινοτοπίες! Το έχει παραδεχτεί όλη η υφήλιος και θ' αρχίσουμε εμείς να κρίνουμε αν είναι ή όχι; Βεβαίως και είναι! Ξέρεις εσύ κανέναν μεγαλύτερο;
Ο Σολωμός; Ο Σολωμός είναι λίγο μεγαλύτερος απ' τον Καβάφη αλλά λίγο κατώτερος σε απόδοση. Ο Σολωμός ήταν ιταλομαθής, δεν ήξερε καλά-καλά τα ελληνικά και καθώς ήταν τελειομανής δεν ολοκλήρωσε τίποτα. Όλα του τα ποιήματα είναι μισά -σχεδόν ερείπια- και μερικά έχουν και πολλές αδυναμίες.
Ενώ του Καβάφη δεν έχουν; Τίποτα! Όσο κι αν ψάξεις, δεν θα βρεις. Αλλά ο Σολωμός δεν παύει να είναι καλύτερος απ' τον Καβάφη έστω και μ' αυτόν τον αποσπασματικό χαρακτήρα. Εγώ έχω βγάλει ολόκληρο βιβλίο για τον Σολωμό, όπου εκεί λέω ότι το καλύτερο ελληνικό ποίημα είναι οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», κι ας είναι ένα μάτσο ερείπια.
Μετά απ' αυτούς τους δύο ποιητές; Δεν υπάρχει κανείς!
Ο Σεφέρης κι ο Ελύτης; Αυτοί απλώς βούτηξαν το Νόμπελ. Αυτό είναι απλώς θέμα καπατσοσύνης, δεν είναι θέμα ποιότητας και αξίας. Ήδη πέφτουν και σιγά-σιγά θα πέσουν ακόμα περισσότερο.
......
Έχουμε εδώ μαζί μας το βιβλίο Λογοτεχνίας της Τρίτης Λυκείου... Εγώ το λέω της Τρίτης Καβλυκείου!... Είναι η κατεξοχήν ηλικία που καβλώνουν τα παιδιά.
Ωραία, της Τρίτης Καβλυκείου. Το ξέρετε ότι έχει συμπεριληφθεί και ένα δικό σας ποίημα, ο «Δημάς»; Αυτό έγινε εν αγνοία μου. Δεν έπρεπε να το κάνουν. Είχα στείλει επιστολή στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο να μη συμπεριλάβει ποιήματά μου, διότι τα θεωρώ ανήθικα και θα βλάψουν τους νέους. Παρ' όλα αυτά το συμπεριέλαβαν.
Γιατί είναι ανήθικο ποίημα ο «Δημάς»; Ακούστε, ο Δημάς ήταν ένας μαθητής του Αποστόλου Παύλου. Καλώς ή κακώς κάποτε τον απαράτησε και πήγε κι έγινε του κόσμου τούτου. Δηλαδή από κει που ήταν πιστός χριστιανός, άρχισε να κουνιέται στα μπαράκια (τα μπαράκια είναι δική μου επέμβαση -ο Απόστολος Παύλος δε λέει τίποτα). Αν αυτό όμως είναι γαργαλιστικό, παρακάτω έχει χειρότερα! Τον εμφανίζω ως μπάτσο! Ενδεχομένως του δίνω και κάτι απ' τις δικές μου κάβλες. Τι σημαίνει, ας πούμε, ότι ο Δημάς κυκλοφορεί με το περίστροφο στα δεξιά;
......
Ποια είναι η γνώμη σας για τον Aπόστολο Παύλο; E, είναι λίγο μυστήριο πρόσωπο... Είναι ο μόνος που καταδικάζει την ομοφυλοφιλία. O Xριστός ποτέ δε μίλησε εναντίον της ομοφυλοφιλίας. Ήταν τόσο ταπεινός, που πολλές φορές έκανε παρέα με πουτάνες. Είχε ένα λόγο κατανόησης για όλους. Αντίθετα, ο Απόστολος Παύλος ήταν Φαρισαίος. Κουβαλούσε μέσα του όλη την ιουδαϊκή σκληρότητα του νόμου της Παλαιάς Διαθήκης. Γι' αυτό και χτυπάει αγρίως τις ομοφυλόφιλες πράξεις. Πιστεύω, λοιπόν, ότι ορισμένα χωρία του Αποστόλου Παύλου πρέπει να αναθεωρηθούν. Δεν έχουν σχέση με τον λόγο του Χριστού.
......
Εφημερίδες διαβάζετε; Ούτε. Λίγα βιβλία μόνο διαβάζω και πότε-πότε, πολύ αραιά πλέον, γράφω. Ουσιαστικά έχω ξοφλήσει.
Κι όμως, υπάρχουν άνθρωποι που γράφουν και στα ογδόντα τους... Και λοιπόν; Ο Ρίτσος μέχρι που ξεψυχούσε έγραφε. Αν δεν έγραφε τριάντα ποιήματα τη βραδιά, θα έσκαγε! Μη μου πείτε τώρα ότι αυτά είναι σοβαρά πράγματα...
Ψηφίζετε; Βεβαιότατα. Πάντα λευκό! Μα ξέρετε εσείς κανέναν πολιτικό της προκοπής; Όλοι βρωμεροί είναι. Από την άποψη αυτή δεν ντρέπομαι να πω ότι είμαι αναρχικός.
......
Τη σημερινή νεολαία την ξέρετε καθόλου; Έχετε καμιά επαφή; Τι να σας πω; Περνούσα προχτές από την παραλία και είδα μερικούς νεαρούς που είχαν τα πόδια τους επάνω στην καρέκλα και ξύναν τ' αρχίδια τους. Κι ενώ τα έξυναν εμφανώς, λένε σε μια γκαρσόνα «φέρε μας ένα φραπέ!». Αλίμονο, λείπει το φιλότιμο! Αλλά έχω μια μεγάλη παρηγοριά. Για ποια νεολαία μιλάμε; Και με ποιο δικαίωμα μιλάμε για τη νεολαία σαν σύνολο; Μπορείς να ξέρεις πόσοι νεαροί είναι κρυμμένοι σ' ένα δωμάτιο, δεν ξύνουν τ' αρχίδια τους και είναι πάρα πολύ σεμνοί; Δεν μπορείς!
Εμείς παίρνουμε πολλά γράμματα από τέτοια παιδιά. Mας λένε ότι νιώθουν μόνα. Τι συμβουλή θα τους δίνατε; Τίποτα! Να συνεχίσουν τον μονήρη βίο. Θα τους βγει σε καλό.
Θέλουν όμως ν' αγαπήσουν και ν' αγαπηθούν! Δε θέλουν να συνεχίσουν να μένουν μόνα! Μα το ένα δεν αίρει το άλλο. Δεν χρειάζεται να βγαίνεις με θορυβώδεις παρέες και να λες ότι είσαι μοντέρνος ή αναρχικός. Τίποτα να μην είσαι! Μόλις βάζεις ταμπέλα, αμέσως αυτοεξευτελίζεσαι. Τα παιδιά αυτά λοιπόν κάνουν καλά τη δουλειά τους, κάθονται σ' ένα γραφείο, διαβάζουν, γράφουν, ακούν μουσική -είναι ό,τι καλύτερο. Και θα έρθει κι ο έρωτας.
......
Τι είναι το πιο προσβλητικό που σας έχουν πει;Μου 'χουν πει τόσα πολλά που δεν ιδρώνει πια το αυτί μου με τίποτα. Οι εχθροί, όσο πιο πολύ ταλέντο βλέπουν να έχεις, τόσο λυσσιάζουν να σε φάνε. Δεν ξέρεις οι ομότεχνοι τι φίδια κολοβά είναι!
Είστε εκδικητικός άνθρωπος; Στην αρχή λέω να τους τρίψω λιγάκι τη μούρη. Μετά μού περνάει.
Η ποίηση είναι κι ένα είδος εκδίκησης; Μόνο η ποιότητά της μπορεί να εκδικηθεί. Από την άποψη αυτή, νομίζω ότι ναι, συνεχώς εκδικούμαι.
......
Στα πάρκα δεν ριψοκινδυνεύατε; Ποια πάρκα;
Όταν τη νύχτα κυνηγούσατε τον έρωτα στα πάρκα! Έχεις μια μορφή αφέλειας που τη βλέπω πολλές φορές στις ερωτήσεις σου. Δεν μπορείς να καταλάβεις πόσο πολυποίκιλη είναι η ζωή. Αυτά που λες εσύ «πάρκα»...
... δεν το λέω υποτιμητικά... Το ξέρω. Ίσα-ίσα μιλούμε με ειλικρίνεια - να μασάμε τα λόγια μας τώρα; Τα πάρκα είναι επικίνδυνα (ή μάλλον ήταν, γιατί τώρα πια έχουν νεκρώσει) μετά τις 11 το βράδυ. Όσοι μάλιστα μένανε και μετά τις 2, μπορεί να βρίσκονταν το πρωί με καμιά μαχαιριά. Εγώ όμως ήμουν αθώο αγγελούδι. Όταν έφευγα από το σπίτι, ο ήλιος δεν είχε δύσει ακόμα. Και κατά η ώρα 10 επέστρεφα. Επομένως δεν έχω ζήσει ούτε για αστείο τον πιο έντονο και οδυνηρό ρυθμό του πάρκου.
......
Απωθημένα έχετε; Ε, πώς δεν έχω; Όλη η ποίησή μου είναι ένα απωθημένο πράγμα.
Είστε εθισμένος σε κάτι; Ας πούμε, καπνίζετε; Πίνετε; Εγώ; Μα όταν σου είπα πριν ότι είμαι αγγελούδι, εσύ χαμογελούσες και δεν εννοούσες να το πιστέψεις... Ουδέποτε κάπνισα στη ζωή μου και ουδέποτε ήπια ποτό.
Χασίς; (γελάει) Κάποτε τραγουδούσα κάτι χασικλίδικα του Τσιτσάνη και έρχεται μια κυρία και μου λέει: «Κύριε Χριστιανόπουλε, δεν φανταζόμουν ότι κι εσείς είστε μέσα στα ναρκωτικά». Και της λέω: «Κυρία μου, πέσατε διάνα. Δεν τα 'χω δει καν!». «Αδύνατον!» μου λέει. «Καλά», της λέω, «φύγετε με το αδύνατον».
Θα θέλατε να γραφτεί κάτι πάνω από τον τάφο σας; Όχι. Αυτά τα καμώματα του Καζαντζάκη δε μ' αρέσουν καθόλου.
Έχετε σκεφτεί καθόλου την κηδεία σας; Πώς! Κάποτε έλεγα να τους απαγορεύσω τις νεκρολογίες. Μετά λέω «Γιατί να το κάνω; Και πεθαμένος θα παρασταίνω τον φασίστα;». Ας πούνε ό,τι θέλουνε.
Σάμπως εσείς θ' ακούτε! Έλα ντε!
Ξέρετε τι είναι το Ίντερνετ; Ξέρω. Μακριά από μένα.
......
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Χριστιανόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατόπιν, εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης από το 1958 ως το 1965. Το 1958 άρχισε την έκδοση του περιοδικού Διαγώνιος, το οποίο και συνέχισε να εκδίδεται ως το 1983, και τον εκδοτικό οίκο Διαγώνιος.
Ποίηση: Εποχή ισχνών αγελάδων (1950), Ποιήματα 1950 – 1955 (1957), Ανυπεράσπιστος καημός (1960), Ποιήματα 1949 – 1960 (1962), Το κορμί και το σαράκι (1964), Ποιήματα 1949 – 1964 (1967), Προάστεια (1969), Ποιήματα, 1949 – 1970 (1974), Μικρά ποιήματα (1975), Μικρά ποιήματα, 1960 – 1978 (1979), Ιστορίες του γλυκού νερού (1980), Το αιώνιο παράπονο (1981), Νέα ποιήματα 1977 – 1981, Νεκρή πιάτσα (1984)
Πεζά: Ιστορική και αισθητική διαμόρφωση του ρεμπέτικου τραγουδιού (1961), Έκθεσις βιβλίων περί Θεσσαλονίκης (1962), Η κάτω βόλτα (1963), Δοκίμια, σειρά πρώτη (1965), Στρατής Δούκας (1969), Τα γλυπτά της Νεότερης Θεσσαλονίκης (1969), Στιχάκια του στρατού (1973), Τα πρώτα λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης 1921 – 1924 (1975), Οι μεταφράσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού (1978), Λογοτεχνικά περιοδικά που τυπώθηκαν στη Θεσσαλονίκη, 1850 – 1980 (1980), Ρεμπέτες του Ντουνιά (1986), Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη από το 1913 έως το 1940 (1986), Με τέχνη και με πάθος (1988), Συμπληρώνοντας τα κενά (1988)
ΠΗΓΕΣ, ΚΛΠ 1. Τα ποιήματα από το
Sarantakos.com2. Συνέντευξη στο
Schooligans.gr3. Βιογραφικό από
Wikipedia